ธนาชัย สุนทรอนันตชัยปกรณ์ ปาลวงษ์พาณิชกษมา สุขนิวัฒน์ชัยทวนชัย โชติช่วง2025-06-102025-06-10https://hdl.handle.net/20.500.14156/2006904การศึกษาวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์สำคัญเพื่อศึกษาแนวคิดและเจตนารมณ์ของการตั้งกระทู้ถามตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพื่อศึกษาการทำหน้าที่ของสมาชิกวุฒิสภาตามบทเฉพาะกาล มาตรา 269 ของรัฐธรรมนูญชุดปัจจุบันในการตรวจสอบถ่วงดุลฝ่ายบริหารโดยการตั้งกระทู้ถาม สาเหตุให้การตั้งกระทู้ถามไม่สามารถถ่วงดุลอำนาจของฝ่ายบริหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ และผลที่เกิดขึ้นจากการตั้งกระทู้ถามต่อการบริหารราชการแผ่นดินของฝ่ายบริหาร ตลอดจนเพื่อสร้างข้อเสนอในการแก้ไขปรับปรุงมาตรการทางกฎหมาย และกำหนดแนวทางในการนำเครื่องมือการตั้งกระทู้ถามนั้นไปใช้ในการตรวจสอบถ่วงดุลฝ่ายบริหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเหมาะสมสอดคล้องกับเจตนารมณ์ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2560 โดยคณะผู้วิจัยได้ใช้วิธีการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพจากการศึกษาวิจัยเอกสาร และการวิจัยภาคสนามผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึกบุคคลที่เกี่ยวข้องกับประเด็นการศึกษาวิจัยผลการศึกษาวิจัยพบว่า เจตนารมณ์สำคัญของการตั้งกระทู้ถาม เพื่อเป็นเครื่องมือหนึ่งในการถ่วงดุลการใช้อำนาจระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร นอกจากนั้น ยังได้พบปัจจัยที่เป็นสาเหตุของการกำหนดประเด็นในการตั้งกระทู้ถามของสมาชิกวุฒิสภา วิธีการหรือกระบวนการกำหนดประเด็นในการตั้งกระทู้ถามของสมาชิกวุฒิสภา และความมีอิสระของสมาชิกวุฒิสภาที่ส่งผลต่อการกำหนดประเด็นในการตั้งกระทู้ถาม รวมทั้งการศึกษาถึงสาเหตุที่ส่งผลให้การตั้งกระทู้ถามไม่สามารถถ่วงดุลอำนาจของฝ่ายบริหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งสาเหตุที่มาจากสมาชิกวุฒิสภาในฐานะผู้ตั้งกระทู้ถาม และสาเหตุจากฝ่ายบริหารในฐานะผู้ตอบกระทู้ถาม ตลอดจนผลที่เกิดขึ้นจากการตั้งกระทู้ถามต่อการบริหารราชการแผ่นดินของฝ่ายบริหาร คณะผู้วิจัยได้มีข้อเสนอแนะต่อแนวทางการนำเครื่องมือการตั้งกระทู้ถามไปใช้ในการตรวจสอบถ่วงดุลฝ่ายบริหาร ทั้งข้อเสนอแนะต่อมาตรการทางกฎหมาย และข้อเสนอแนะเชิงนโยบายและแนวทางต่าง ๆ เพื่อให้การตรวจสอบถ่วงดุลฝ่ายบริหารเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และเหมาะสมสอดคล้องกับเจตนารมณ์ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ต่อไปThis research aims to study concepts and intentions of interpellation under the Constitution of the Kingdom of Thailand, B.E. 2560 (2017), and related laws in order to observe functions of monitoring and balancing of the senators on the governmental powers, as assigned in the transitory provision, section 269 of the current Constitution. Studied topics focus on causes of ineffective interpellation; results of interpellation, which affects the state administration; and proposing solutions or reformation of legal regulations and setting guidelines for efficient interpellation which effectively monitors and balances the governmental powers relevant to intentions defined in the Constitution of the Kingdom of Thailand, B.E. 2560 (2017). Methodologies of this qualitative research include documentary study and field trip in-depth interviews with related personnel. Research findings show intentions of interpellation assigned as a device of balancing powers of the legislative and the executive branches; causing factors of setting interpellation topic of senators; processes of proposing interpellation topics of senators; independence of senators relating to interpellation topics setting; causes of inefficient interpellation failing in effective balancing powers of the governmental, both caused by senators – the enquirer and the governmental – the replier; and results of interpellation affecting state administration. The researcher team proposes recommendations on operation of interpellation for balancing the governmental powers; legal regulations; policy making; and so on, in order to form the efficient balance against governmental powers relevant to intentions of the Constitution of the Kingdom of Thailand, B.E. 2560 (2017).ปก คำนำ บทสรุปเชิงนโยบาย Policy Brief บทสรุปสำหรับผู้บริหาร Executive Summary บทคัดย่อ Abstract สารบัญ สารบัญตาราง สารบัญภาพ บทที่ 1บทนำ -1.1 ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา -1.2 วัตถุประสงค์การวิจัย -1.3 ขอบเขตของการวิจัย -1.4 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ บทที่ 2 การทบทวนวรรณกรรมและกรอบแนวคิดทฤษฎี -2.1 การทบทวนวรรณกรรม --2.1.1 แนวคิดอำนาจอธิปไตยเป็นของประชาชน --2.1.2 หลักการแบ่งแยกการใช้อำนาจอธิปไตย --2.1.3 ระบบและโครงสร้างของรัฐสภา --2.1.4 วิธีการได้มา บทบาทหน้าที่ และอำนาจของวุฒิสภาตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย --2.1.5 การควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินของวุฒิสภาโดยการตั้งกระทู้ถาม --2.1.6 กรณีศึกษาของต่างประเทศที่เกี่ยวกับการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินของวุฒิสภา โดยการตั้งกระทู้ถาม ---2.1.6.1 ประเทศอังกฤษ ---2.1.6.2 ประเทศออสเตรเลีย -ตาราง 1 เปรียบเทียบการตั้งกระทู้ถามของสมาชิกวุฒิสภาประเทศอังกฤษ และประเทศออสเตรเลีย --2.1.7 งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง -2.2 กรอบแนวคิดทฤษฎี -ภาพ 1 กรอบแนวคิดทฤษฎี -2.3 กรอบแนวคิดการวิจัย -ภาพ 2 กรอบแนวคิดการวิจัย บทที่ 3 ระเบียบวิธีการวิจัย -3.1 แนวทางและวิธีการวิจัย -3.2 ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง -3.3 วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล -3.4 แนวความคิดในการวิเคราะห์ข้อมูล บทที่ 4 ผลการวิจัย -4.1 ผลการศึกษาแนวคิดและเจตนารมณ์ของการตั้งกระทู้ถามตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2560 และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง -4.2 ผลศึกษาการทำหน้าที่ของสมาชิกวุฒิสภาตามบทเฉพาะกาลของรัฐธรรมนูญชุดปัจจุบันในการตรวจสอบถ่วงดุลฝ่ายบริหารโดยการตั้งกระทู้ถาม สาเหตุให้การตั้งกระทู้ถามไม่สามารถถ่วงดุลอำนาจของฝ่ายบริหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ และผลที่เกิดขึ้นจากการตั้งกระทู้ถามต่อการบริหารราชการแผ่นดินของฝ่ายบริหาร -ตาราง 2 สรุปจำนวนกระทู้ถามต่อสมัยประชุม จำแนกตามประเภทของกระทู้ถาม ผู้ตอบกระทู้ถาม แหล่งที่ตอบกระทู้ถาม และกระทู้ที่ตกไปหรือขอถอน -ตาราง 3 สรุปจำนวนกระทู้ถามต่อสมัยประชุม โดยพิจารณาเกี่ยวกับผลการติดตามการดำเนินการตามกระทู้ถาม -ตาราง 4 รายชื่อสมาชิกวุฒิสภาชุดปัจจุบันที่มีการตั้งกระทู้ถามเรียงลำดับตามจำนวนกระทู้ถามที่ตั้ง -ตาราง 5 ประเด็นคำถามที่ตั้งกระทู้ถามมากที่สุดเรียงลำดับตามประเด็นคำถามที่ตั้งกระทู้ถาม -4.3 ผลการสังเคราะห์ข้อเสนอในการแก้ไขปรับปรุงมาตรการทางกฎหมาย และกำหนดแนวทางในการนำเครื่องมือการตั้งกระทู้ถามนั้นไปใช้ในการตรวจสอบถ่วงดุลฝ่ายบริหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเหมาะสมสอดคล้องกับเจตนารมณ์ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 บทที่ 5 สรุปผล อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ -5.1 สรุปผลการศึกษาวิจัย -5.2 อภิปรายผล -5.3 ข้อเสนอแนะ บรรณานุกรม ภาคผนวก -ภาคผนวก ก. แนวคำถามสำหรับการสัมภาษณ์เชิงลึก -ภาคผนวก ข. ตารางสรุปประเด็นของกระทู้ถามจำแนกตามรายชื่อของสมาชิกวุฒิสภาที่มีตั้งกระทู้ถาม ประวัติคณะผู้วิจัย ปกหลัง252application/pdfthaทรัพยากรนี้สามารถนําไปเผยแพร่ได้ ภายใต้สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0)สามารถนําไปเผยแพร่ได้ภายใต้สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา - ไม่ใช้เพื่อการค้า - ไม่ดัดแปลง 4.0. (CC BY-NC-ND)การตั้งกระทู้ถามการตรวจสอบถ่วงดุลฝ่ายบริหารประเภทของกระทู้ถามTextสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร