การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
23
6
ประเภททรัพยากร
จำนวนหน้า/ขนาด
178
หน่วยงานที่เผยแพร่
วันที่เผยแพร่
2567
สิทธิ์ในการเข้าถึง
เจ้าของสิทธิ์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ข้อมูลอ้างอิง
ณัฏฐนันท์ ไพบูลย์ การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น. Retrieved from: https://hdl.handle.net/20.500.14156/2008369.
ชื่อเรื่องอื่น
The recall of local council members and local administrators
ผู้แต่ง
เนื้อเรื่องย่อ
รัฐธรรมนูญได้กำหนดให้ประชาชนมีสิทธิเข้าชื่อเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นได้ หากเห็นว่าบุคคลดังกล่าวไม่สมควรดำรงตำแหน่งต่อไป ทั้งนี้ กลไกดังกล่าวได้บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติว่าด้วยการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2542 แต่อย่างไรก็ตาม กลไกดังกล่าวยังมีข้อปัญหาบางประการที่สำคัญ ดังนี้ ประการแรก ปัญหาหลักเกณฑ์ในการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
(1) ความสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560 เนื่องจาก กำหนดหลักเกณฑ์ถอดถอนแตกต่างจากรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 และ พ.ศ. 2550 โดยตัดวิธีการลงคะแนนเสียงออกไป ดังนั้น พระราชบัญญัติว่าด้วยการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2542 กำหนดวิธีการถอดถอนโดยการลงคะแนนเสียงไว้ ยังคงถือเป็นการดำเนินการที่เป็นไปตามหลักการที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ (2) สัดส่วนผู้เข้าชื่อเพื่อยื่นคำร้องเพื่อริเริ่มกระบวนการถอดถอน จำนวนผู้มาลงคะแนนเสียงเพื่อให้มีการนับคะแนนเสียง และจำนวนคะแนนเสียงที่สามารถถอดถอนนั้น กำหนดสัดส่วนไว้อย่างไม่เหมาะสม ส่งผลให้การถอดถอนสำเร็จได้ยากเกินไป (3) กฎหมายไม่ได้กำหนดเหตุแห่งการถอดถอนไว้ชัดเจน ว่าการปฏิบัติหน้าที่เช่นใดหรือพฤติการณ์ใดจะเป็นเหตุให้สามารถเข้าชื่อกันเพื่อร้องขอให้มีการลงคะแนนเสียงได้ ทำให้อาจไม่เป็นการยุติธรรมต่อบุคคลที่ถูกให้ถอดถอนออกจากตำแหน่ง (4) กฎหมายมิได้กำหนดโทษในกรณีใช้สิทธิไม่สุจริตในการเข้าชื่อเพื่อยื่นคำร้องเพื่อริเริ่มกระบวนการถอดถอน หากแต่มีบทกำหนดโทษไว้เฉพาะกระบวนการลงคะแนนเสียงถอดถอนเท่านั้น จึงเป็นกรณีที่อาจก่อให้เกิดการกลั่นแกล้งกันทางการเมือง
ประการที่สอง ปัญหาในกระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น (1) กรณีสมาชิกสภาท้องถิ่นแต่ละคนที่มีที่มาจากเขตเลือกตั้งต่างกัน แต่เมื่อต้องถูกถอดถอนกลับต้องใช้คะแนนเสียงจากทุกเขตเลือกตั้งในเขตองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้น ๆ ไม่มีความเหมาะสม เนื่องจากผู้แทนที่ได้รับเลือกเพื่อปฏิบัติหน้าที่และใช้อานาจแทนประชาชนควรถูกถอดถอนโดยประชาชนที่เลือกตัวแทนนั้นมา (2) การกำหนดเกณฑ์สัดส่วนคะแนนเสียง โดยต้องมีคะแนนเสียงจากผู้มีสิทธิเลือกตั้งจำนวนไม่น้อยกว่า 3 ใน 4 ของผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่มาลงคะแนนเสียง จึงสามารถถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นผู้นั้นให้พ้นจากตำแหน่งได้ ภายใต้เงื่อนไขผู้มาใช้สิทธิลงคะแนนเสียงในครั้งนั้นต้องเกินกึ่งหนึ่งของจำนวนผู้มีสิทธิลงคะแนนเสียงทั้งหมดในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้นการเข้าชื่อถอดถอนดังกล่าวถึงสำเร็จ เห็นได้ว่าการถอดถอนดังกล่าวกระทำได้โดยยากเกินไป
ABSTRACT The Constitution of the Kingdom of Thailand, BE 2560 (2017) provides that citizens have the right to initiate the recall of local council members and administrators if they deem the individuals unfit to continue in their positions. This procedure is legislated in the Act on Voting for the Removal of Members of Local Councils or Local Administrators, B.E. 2542 (1999; The Act). However, several significant issues remain with this procedure: A) Those related to the principle of recalling local council members and administrators: 1) In the Constitution B.E. 2560 (2017), the principle for recall differs from those in the Constitution B.E. 2540 (1997) and B.E. 2550 (2007) by eliminating the voting process. Therefore, the Act, which specifies the recall process through voting, coheres with the constitutional principles. 2) The proportions of petitioners requires to initiate the recall process, the number of voters required for a valid vote count, and the number of votes needed for recall are inappropriately set, making successful recall excessively difficult. 3) The Lack of Clear Grounds for Recall: The law fails to clearly define actions or circumstances that justify initiating a vote for recall, which could result in unfairness to individuals being recalled from positions. 4) The Absence of Penalties for Dishonest Use of Petition Rights: The law does not specify penalties for dishonest use of the right to petition for the recall process. Penalties are only provided for the voting process, potentially leading to political harassment. B) Issues in the recall process of local council members and administrators: 1) Inappropriate Voting Procedure: Each local council member elected from different constituencies requires votes from all constituencies in the local government area for recall, which is inappropriate. Representatives elected to serve and exercise power on behalf of the people should be impeached by the constituents who elected them. 2) High Voting Threshold: The procedure require that at least three quarters of eligible voters participating in the vote must agree to recall a local council member or local administrators. Additionally, over half of the total eligible voters in the local government area must participate in the vote for the recall to be valid. This renders the recall process needlessly arduous.
ABSTRACT The Constitution of the Kingdom of Thailand, BE 2560 (2017) provides that citizens have the right to initiate the recall of local council members and administrators if they deem the individuals unfit to continue in their positions. This procedure is legislated in the Act on Voting for the Removal of Members of Local Councils or Local Administrators, B.E. 2542 (1999; The Act). However, several significant issues remain with this procedure: A) Those related to the principle of recalling local council members and administrators: 1) In the Constitution B.E. 2560 (2017), the principle for recall differs from those in the Constitution B.E. 2540 (1997) and B.E. 2550 (2007) by eliminating the voting process. Therefore, the Act, which specifies the recall process through voting, coheres with the constitutional principles. 2) The proportions of petitioners requires to initiate the recall process, the number of voters required for a valid vote count, and the number of votes needed for recall are inappropriately set, making successful recall excessively difficult. 3) The Lack of Clear Grounds for Recall: The law fails to clearly define actions or circumstances that justify initiating a vote for recall, which could result in unfairness to individuals being recalled from positions. 4) The Absence of Penalties for Dishonest Use of Petition Rights: The law does not specify penalties for dishonest use of the right to petition for the recall process. Penalties are only provided for the voting process, potentially leading to political harassment. B) Issues in the recall process of local council members and administrators: 1) Inappropriate Voting Procedure: Each local council member elected from different constituencies requires votes from all constituencies in the local government area for recall, which is inappropriate. Representatives elected to serve and exercise power on behalf of the people should be impeached by the constituents who elected them. 2) High Voting Threshold: The procedure require that at least three quarters of eligible voters participating in the vote must agree to recall a local council member or local administrators. Additionally, over half of the total eligible voters in the local government area must participate in the vote for the recall to be valid. This renders the recall process needlessly arduous.
สารบัญ
ปก
บทคัดย่อภาษาไทย
บทคัดย่อภาษาอังกฤษ
กิตติกรรมประกาศ
สารบัญ
บทที่ 1 บทนำ
1.1 ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา
1.2 วัตถุประสงค์ของการวิจัย
1.3 ขอบเขตของการศึกษา
1.4 สมมุติฐานของการวิจัย
1.5 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
บทที่ 2 ข้อความคิดว่าด้วยการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นออกจากตำแหน่ง
2.1 แนวคิดว่าด้วยการใช้อำนาจในระบอบประชาธิปไตย
2.1.1 ประชาธิปไตยโดยทางตรง (Direct Democracy)
2.1.2 ประชาธิปไตยแบบตัวแทน (Representative Democracy)
2.1.3 ประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม (Participatory Democracy)
2.2 แนวคิดเกี่ยวกับการปกครองท้องถิ่น
2.2.1 หลักการกระจายอำนาจและองค์ประกอบของการปกครองส่วนท้องถิ่น
2.2.1.1 หลักแห่งการปกครองตนเองของประชาชนในท้องถิ่น (Local Self Government)
2.2.1.2 แนวคิดว่าด้วยหลักการกระจายอำนาจ
2.2.1.3 องค์ประกอบของการปกครองส่วนท้องถิ่น
2.2.2 โครงสร้างขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
2.2.2.1 รูปแบบการจัดโครงสร้างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
2.2.2.2 การจัดรูปแบบและโครงสร้างการจัดชั้นภายในขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
2.2.3 หน้าที่และอำนาจของสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
2.3 การให้ผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองพ้นจากตำแหน่ง
2.3.1 การอภิปรายไม่ไว้วางใจ (motion of no-confidence)
2.3.2 การถอดถอนโดยวิธี Impeachment
2.3.3 การถอดถอนโดยวิธี Recall
2.4 แนวคิดว่าด้วยการถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นออกจากตำแหน่ง
2.4.1 สิทธิในการริเริ่มกระบวนการถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นออกจากตำแหน่ง
2.4.2 กระบวนการถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
2.4.3 องค์กรที่ควบคุมดูแลการถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
2.4.4 ผลของการถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
บทที่ 3 การถอดถอนผู้บริหารท้องถิ่น และสมาชิกสภาท้องถิ่นของต่างประเทศ
3.1 ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
3.1.1 โครงสร้างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
3.1.1.1 ภาพรวมท้องถิ่น
3.1.1.2 สมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
3.1.2 การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
3.2 ประเทศสหรัฐอเมริกา
3.2.1 โครงสร้างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
3.2.1.1 ภาพรวมท้องถิ่น
3.2.1.2 สมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
3.2.2 การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น
3.3 ประเทศแคนาดา
3.3.1 โครงสร้างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
3.3.1.1 ภาพรวมท้องถิ่น
3.3.1.2 สมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
3.3.2 การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
3.4 เปรียบเทียบข้อกฎหมายว่าด้วยการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น ของประเทศสวิสเซอร์แลนด์ ประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศแคนาดา
3.4.1 ความแตกต่างทางด้านรูปแบบการปกครอง
3.4.2 บทบัญญัติว่าด้วยการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
3.4.2.1 เหตุแห่งการถอดถอน
3.4.2.2 กระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
3.4.2.3 บทกำหนดโทษกรณีการเข้าชื่อโดยไม่สุจริต
บทที่ 4 การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นของประเทศไทย
4.1 ภาพรวมท้องถิ่น และสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
4.1.1 ภาพรวมท้องถิ่น
4.1.2 สมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
4.2 รัฐธรรมนูญและกฎหมายว่าด้วยการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
4.2.1 รัฐธรรมนูญ
4.2.1.1 รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540
4.2.1.2 รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550
4.2.1.3 รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560
4.2.2 กฎหมายจัดตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
4.2.2.1 พระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496
4.2.2.2 พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528
4.2.2.3 พระราชบัญญัติสภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล 2537
4.2.2.4 พระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540
4.2.2.5 พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ. 2542
4.2.3 กฎหมายว่าด้วยการถอดถอดสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น และร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยการถอดถอดสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
4.2.3.1 พระราชบัญญัติว่าด้วยการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2542
4.2.3.2 ร่างพระราชบัญญัติการเข้าชื่อเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. ....
4.3 ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นในไทย
4.3.1 ความเป็นมาของการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น
4.3.2 รูปแบบและกระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น
4.3.2.1 สิทธิในการริเริ่มกระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นออกจากตำแหน่ง
4.3.2.2 กระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นออกจากตำแหน่ง
4.3.2.3 องค์กรที่ควบคุมดูแลการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นออกจากตำแหน่ง
4.3.2.4 ผลของการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นออกจากตำแหน่ง
บทที่ 5 วิเคราะห์ปัญหาข้อกฎหมายและกระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
5.1 ปัญหาหลักเกณฑ์การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
5.1.1 ความสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560
5.1.2 ความได้สัดส่วนของจำนวนผู้เข้าชื่อเพื่อยื่นคำร้องเพื่อดำเนินการให้มีการลงคะแนนเสียงถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น จำนวนผู้มาลงคะแนนเสียงเพื่อให้มีการนับคะแนนเสียง และจำนวนคะแนนเสียงที่สามารถถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นออกจากตำแหน่งได้
5.1.3 เหตุแห่งการถอดถอน
5.2 ปัญหาในกระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
5.2.1 ความเหลื่อมล้ำของจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้งขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
5.2.2 การกำหนดเกณฑ์สัดส่วนคะแนนเสียงในการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
บทที่ 6 สรุปผลการวิจัยและข้อเสนอแนะ
6.1 สรุปผลการวิจัย
6.1.1 ปัญหาหลักเกณฑ์การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
6.1.1.1 ความสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560
6.1.1.2 ความได้สัดส่วนของผู้เข้าชื่อ
6.1.1.3 เหตุแห่งการถอดถอน
6.1.1.4 การใช้สิทธิโดยไม่สุจริต
6.1.2 กระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
6.1.2.1 ความเหลื่อมล้ำของจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้งขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
6.1.2.2 เกณฑ์สัดส่วนคะแนนเสียงในการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
6.2 ข้อเสนอแนะ
6.2.1 ข้อเสนอแนะในประเด็นปัญหาหลักเกณฑ์การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
6.2.2 ข้อเสนอแนะในประเด็นกระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
บรรณานุกรม
สารบัญตาราง
ตารางที่ 2.1 เปรียบเทียบรูปแบบการใช้อำนาจในระบอบประชาธิปไตย
ตารางที่ 3.1 เปรียบเทียบอำนาจการปกครองบางประการในระดับต่าง ๆ ของประเทศสวิตเซอร์แลนด์
ตารางที่ 3.2 มลรัฐที่มีการถอดถอนมากที่สุด 10 อันดับแรก
ตารางที่ 3.3 แสดงรายชื่อมลรัฐที่กำหนดเหตุแห่งการถอดถอนไว้
ตารางที่ 4.1 สถิติการจัดให้มีการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
ตารางที่ 4.2 ข้อมูลผู้มาใช้สิทธิและผลคะแนนการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
ตารางที่ 5.1 เปรียบเทียบบทบัญญัติเรื่องการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นในรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540, 2550 และ พ.ศ. 2560
ตารางที่ 5.2 การใช้สิทธิเลือกตั้งนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดที่มีผู้มีสิทธิเลือกตั้งเกิน 1,000,000 คน เมื่อ วันที่ 20 ธันวาคม 2563
ตารางที่ 5.3 การใช้สิทธิเลือกตั้งนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดที่มีผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 500,001–1,000,000 คน ในจังหวัดที่มีผู้มีสิทธิเลือกตั้งมากที่สุด 10 จังหวัดแรก เมื่อ วันที่ 20 ธันวาคม 2563
ตารางที่ 5.4 การใช้สิทธิเลือกตั้งนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดที่มีผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 100,001–5000,000 คน ในจังหวัดที่มีผู้มีสิทธิเลือกตั้งมากที่สุด 10 จังหวัดแรก เมื่อ วันที่ 20 ธันวาคม 2563
ตารางที่ 6.1 หลักการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540,2550 และ พ.ศ. 2560
สารบัญภาพ
ภาพที่ 2.1 กระบวนการมีส่วนร่วม
ภาพที่ 4.1 ขั้นตอนการยื่นคำร้องขอให้มีการลงคะแนนเสียงถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2542
ภาพที่ 5.1 แสดงตัวอย่างกรณีเขตองค์การบริหารส่วนตำบลที่มี 6 เขตเลือกตั้ง
ประวัติผู้เขียน
รายละเอียด
ได้รับทุนสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรเพื่อศึกษาระดับปริญญาโทภายในประเทศ (นอกเวลาราชการ)
หน่วยงานที่ให้ทุน
สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร