รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการ "แม่น้ำโขง : ตำนานปรัมปราและความสัมพันธ์กับชนชาติไท"

ปฐม หงษ์สุวรรณ

รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการ "แม่น้ำโขง : ตำนานปรัมปราและความสัมพันธ์กับชนชาติไท"

6

แฟ้มข้อมูล

2554_ตำนานปรัมปราและความสัมพันธ์กับชนชาติไท_ปฐม.pdf (4.94 MB)

ประเภททรัพยากร

รายงานการวิจัย (สกสว)

จำนวนหน้า/ขนาด

394

หน่วยงานที่เผยแพร่

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)

วันที่เผยแพร่

2554-04

สิทธิ์ในการเข้าถึง

Open access

ข้อมูลอ้างอิง

ปฐม หงษ์สุวรรณ (2011). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการ "แม่น้ำโขง : ตำนานปรัมปราและความสัมพันธ์กับชนชาติไท". Retrieved from: https://hdl.handle.net/20.500.14156/567699.

ผู้แต่ง

ปฐม หงษ์สุวรรณ

สารบัญ

ปกหน้า บทคัดย่อ Abstract กิตติกรรมประกาศ สารบัญ บทที่ 1 บทนำ -1.1 ที่มาและความสำคัญของปัญหา -1.2 วัตถุประสงค์ของการวิจัย -1.3 สมมติฐานของการวิจัย -1.4 ขอบเขตของการวิจัย -1.5 วิธีการดำเนินการวิจัย -1.6 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ -1.7 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง --1.7.1 พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์และจิตวิญญาณ --1.7.2 ตำนานปรัมปราและความหมาย -1.8 เนื้อหาของงานวิจัยโดยสังเขป บทที่ 2 ตำนานแม่น้ำโขง: ประเภท เนื้อหา และความหลากหลาย -2.1 ตำนานประเภทอธิบายกำเนิดและธรรมชาติ -2.2 ตำนานประเภทอธิบายประวัติเมืองและชาติพันธุ์ -2.3 ตำนานประเภทอธิบายความเชื่อและพิธีกรรม -2.4 ตำนานประเภทอธิบายประวัติเทพเจ้าและวีรบุรุษ บทที่ 3 ตำนานแม่น้ำโขง: ความสัมพันธ์กับการกำเนิด ภูมิทัศน์ และธรรมชาติ -3.1 ตำนานกำเนิดสรรพสิ่งและแม่น้ำ --3.1.1 การกำเนิดโลก --3.1.2 การกำเนิดมนุษย์ --3.1.3 การกำเนิดสภาพธรรมชาติ --3.1.4 การกำเนิดและสร้างแม่น้ำโขง ---3.1.4.1 แบบเรื่องแถนตัดเครือสายน้ำ ---3.1.4.2 แบบเรื่องศึกพญานาคสองสหาย ---3.1.4.3 แบบเรื่องเหล่านาคผสานสามัคคี ---3.1.4.4 แบบเรื่องสามสาวพี่น้องตามหารัก ---3.1.4.5 แบบเรื่องกำพร้าห้าพี่น้องทะเลาะกัน ---3.1.4.6 แบบเรื่องร่องลากลึงค์ท้าวจึ่งคึงดังแดง --3.1.5 การกำเนิดสายน้ำ ---3.1.5.1 น้ำโขงเกิดจากหยดน้ำฟ้า ---3.1.5.2 น้ำโขงเกิดจากหยดเลือด ---3.1.5.3 น้ำโขงเกิดจากหยดน้ำตา -3.2 ตำนานลักษณะภูมิศาสตร์และภูมินาม --3.2.1 ความคดโค้งและสีขุ่นแดง --3.2.2 เกาะแก่งแหล่งดอนในแม่น้ำ --3.2.3 ถ้ำอุโมงค์ทะลุใต้ลำแม่น้ำโขง --3.2.4 ชื่อแม่น้ำโขงและแม่น้ำสาขา -3.3 ตำนานสรรพชีวิต ธรรมชาติ และสถานที่สำคัญ --3.3.1 พืชน้ำ ---3.3.1.1 ตะไคร่น้ำโขง ---3.3.1.2 ต้นแก้วมณีโคตร --3.3.2 สัตว์น้ำ-สัตว์ปีก ---3.3.2.1 ปลาข่า-นกสีดา ---3.3.2.2 ปลาบึก-นกนางนวล --3.3.3 แหล่งธรรมชาติและสถานที่สำคัญ ---3.3.3.1 เวียงผาคราง ---3.3.3.2 หาดผาคำเมืองฮำ ---3.3.3.3 สามพันโบก-สี่พันดอน ---3.3.3.4 แก่งหลี่ผี-น้ำตกคอนพะเพ็ง ---3.3.3.5 เมืองหนองหล่ม-พระธาตุกลางน้ำ -3.4 ตำนานก้อนหิน แหล่งเกลือ และแร่ทองคำ --3.4.1 ก้อนหิน ---3.4.1.1 หินหมากเป้ง ---3.4.1.2 หินรูปปลาบึก ---3.4.1.3 แก่งคุดคู้ --3.4.2 แหล่งเกลือ --3.4.3 แร่ทองคำ -3.5 มองความสัมพันธ์ระหว่างแม่น้ำโขงกับชนชาติไทผ่านความคิดว่าด้วยการกำเนิด ภูมิทัศน์ และธรรมชาติ บทที่ 4 ตำนานแม่น้ำโขง: ความสัมพันธ์กับการตั้งถิ่นฐาน การผลิต และอาหาร -4.1 วิถีการเลือกที่ตั้งถิ่นฐาน --4.1.1 ตำนานทำเลที่ตั้งถิ่นฐาน --4.1.2 ตำนานการสร้างบ้านเมือง ---4.1.2.1 เชียงรุ่ง ---4.1.2.2 สุวรรณโคมคำ ---4.1.2.3 โยนกนาคพันธุ์ ---4.1.2.4 เชียงดงเชียงทอง ---4.1.2.5 อาณาจักรเวียงจันทน์ ---4.1.2.6 ทรายฟองเทพมหานคร ---4.1.2.7 เมืองจำปากนาคบุรีศรี -4.2 วิถีการจับปลาและแหล่งอาหาร --4.2.1 ตำนานปลานานาพันธุ์ ---4.2.1.1 ปลาในชุดความเชื่อดั้งเดิม ---4.2.1.2 ปลาในชุดความเชื่อทางพุทธศาสนา --4.2.2 ตำนานพันธุ์พืชน้ำ -4.3 วิถีปลาบึกกับความเป็นอาหารศักดิ์สิทธิ์ --4.3.1 ปลาบึก: จาก “ธรรมชาติ” สู่ “วัฒนธรรม” --4.3.2 ปลาบึก: ชื่อ/เสียงนั้นสำคัญไฉน ?... --4.3.3 ปลาบึกกับกลายเป็น “อาหารศักดิ์สิทธิ์” ในโลกพิธีกรรม --4.3.4 การช่วงชิงความหมายของปลาบึกในมิติวัฒนธรรม ---4.3.4.1 “ปลาเจ้า” ไม่ใช่ “ปลาเจ๊ก”: การตอบโต้ต่อวาทกรรมความรู้และวัฒนธรรมบริโภค ---4.3.4.2 “ปลาแท้” ไม่ใช่ “ปลาเทียม”: การตอบโต้ต่อวาทกรรมระบบการค้าและทุนนิยม -4.4 ความสัมพันธ์ระหว่างแม่น้ำโขงกับชนชาติไทผ่านความคิดว่าด้วยการตั้งถิ่นฐาน การผลิต และอาหาร บทที่ 5 ตำนานแม่น้ำโขง: ความสัมพันธ์กับพิธีกรรม ความเชื่อ และพุทธศาสนา -5.1 ความเชื่อและพิธีกรรมในวิถีชีวิตพื้นบ้านแบบดั้งเดิม --5.1.1 การเลี้ยงผีฟ้าผีบรรพบุรุษ ---5.1.1.1 พญาแถน ---5.1.1.2 พญานาค ---5.1.1.3 ปู่เยอย่าเยอ --5.1.2 การเลี้ยงผีเจ้าน้ำเจ้าท่า ---5.1.2.1 เจ้าพ่อผาแดง ---5.1.2.2 เจ้าแม่สองนาง ---5.1.2.3 เจ้าพ่อปากเหือง ---5.1.2.4 เจ้าพ่ออ่างปลาบึก ---5.1.2.5 เจ้าเฮือนสามองค์ -5.2 ความเชื่อและพิธีกรรมในวิถีพุทธศาสนาแบบพื้นบ้าน --5.2.1 การบูชาพระพุทธเจ้า --5.2.1.1 บั้งไฟพญานาค --5.2.2 การบูชารอยพระพุทธบาท -5.3 การใช้ตำนานเพื่อสร้างความหมายว่าด้วยสายน้ำแห่งพระพุทธเจ้า --5.3.1 การสร้างความหมายผ่านสัญลักษณ์พระพุทธเจ้า --5.3.2 การสร้างความหมายผ่านพุทธวัตถุและพุทธสถาน --5.3.3 การสร้างความหมายผ่านสัตว์สัญลักษณ์และต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ --5.3.4 การสร้างความหมายผ่านความเชื่อและประเพณีพิธีกรรม -5.4 มองความสัมพันธ์ระหว่างแม่น้ำโขงกับชนชาติไทผ่านความคิดว่าด้วยความเชื่อ พิธีกรรม และพุทธศาสนา บทที่ 6 ตำนานแม่น้ำโขง: ความสัมพันธ์กับร่างกาย เพศ การเมือง และชาติพันธุ์ -6.1 ตำนานแม่น้ำโขงในมุมมองของร่างกาย --6.1.1 หัวโขง ---6.1.1.1 เทือกเขาหิมาลัย ---6.1.1.2 หนองแสแสนย่าน --6.1.2 สะดือโขง --6.1.3 อก-หัวใจ --6.1.4 เกล็ดนาค --6.1.5 ตา-จมูก --6.1.6 ลิ้น-ปาก -6.3 ตำนานแม่น้ำโขงในมุมมองของชาติพันธุ์ --6.3.1 ความขัดแย้งทางชาติพันธุ์ ---6.3.1.1 ลาวปะทะไทย ---6.3.1.2 ข่าปะทะลาว ---6.3.1.3 ไทลื้อปะทะจีน ---6.3.1.4 ชนพื้นเมืองปะทะตะวันตก --6.3.2 การผสมผสานกลมกลืนทางชาติพันธุ์ -6.4 ตำนานแม่น้ำโขงในมุมมองของรัฐชาติ --6.4.1 ที่มาและความหมายของคำในวิถีวัฒนธรรมของชนเผ่า --6.4.2 แม่น้ำโขง: ปฏิบัติการทางวาทกรรมของชนชั้นนำชาวสยาม -6.5 มองความสัมพันธ์ระหว่างแม่น้ำโขงกับชนชาติไทผ่านความคิดว่าด้วยร่างกาย เพศ การเมือง และชาติพันธุ์ บทที่ 7 บทสรุป อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ -7.1 บทสรุป -7.2 อภิปรายผลการวิจัย -7.3 ข้อเสนอแนะ รายการอ้างอิง

หน่วยงานที่ให้ทุน

สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.)
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)